Cantatedienst met ‘Remember, O Lord, what is come upon us’

“Ich hatte viel Bekümmernis” (BWV 21) van Johann Sebastian Bach (1685-1750) is een van zijn meest uitgevoerde cantates. Het is een lange cantate met maar liefst elf delen, gesplitst in een gedeelte vóór en een gedeelte na de preek. Bach voerde deze cantate uit met kleine wijzigingen bij diverse gelegenheden zonder veel binding met de thema’s van het kerkelijk jaar.

De oorsprong van de cantate ligt waarschijnlijk bij een rouwdienst in Weimar. De bewaard gebleven preek bevat diverse bijbelteksten, die in de cantate zijn verwerkt. In vergelijking met andere cantates is er een groot aantal gezongen bijbelcitaten. De vrije teksten zullen hoogstwaarschijnlijk zijn geschreven door Salomon Franck, de hofdichter in Weimar.

De cantatetekst sluit aan bij 1 Petrus 5: 6: “Onderwerp u dus nederig aan Gods grote macht, dan zal Hij u op de bestemde tijd verheffen”. Het daarin besloten contrast tussen bezorgdheid en vertrouwen structureert ook de cantate als geheel: de eerste helft staat in mineur en de tweede helft in majeur. Na een instrumentale Sinfonia schetst de cantate de zorgen van het mensenhart (deel 2 en 3) dat zich van God verlaten voelt (4) en in de hel dreigt weg te zakken (5); aan het slot van het eerste helft wordt de mens gemaand op God te vertrouwen (6). In de twee dialoogdelen bij de start van het tweede gedeelte, zoekt (7) en vindt (8) de ‘Seele’ (gezongen door de sopraan) haar Jezus (gezongen door de bas), wat haar tevreden zal stellen (9) en haar tranen zal drogen (10) en waarop ten slotte een loflied (11) past.

Stilistisch bevindt Bach zich hier op een historisch kruispunt. Uitgesproken modern zijn de aria’s en recitatieven op vrij gedichte teksten. Maar ouderwets is het grote aantal bijbelcitaten, karakteristiek voor de 17e-eeuwse motettraditie en het grote aandeel van het koor. Opmerkelijk aan deze cantate is dat er twee aria's voor de tenor zijn, maar geen aria voor de alt. En aan het slot duiken opeens trompetten en pauken op. En ook dit is uniek voor een cantate van Bach, in één cantate spelen zowel trombones als trompetten.

De cantate wordt uitgevoerd door het bekende Collegium Vocale Fryslân, onder leiding van Gerben van der Veen. Solisten zijn: Tetsje van der Kooi, sopraan, Jeroen Helder, tenor en Hans de Wolf, bas. Het orgel wordt bespeeld door Peter van der Zwaag. Voorganger ds. Yvonne Hiemstra, Dokkum

Wij zijn verheugd dat velen de cantatediensten steunen door een bijdrage. Ook nu doen wij weer een beroep op u bij te dragen aan de onkosten en wel met een bedrag van € 7,- of meer. De bijdrage kunt u storten op het bankrekeningnummer van de Protestantse gemeente Leeuwarden, NL51INGB0000877243 onder vermelding van ´cantatediensten` of na afloop van de dienst in de collecte schaal.

Datum: 5 november 2023
Locatie: Grote of Jacobijnerkerk te Leeuwarden
Aanvang 19.00 uur, de deuren gaan open om 18.30 uur